De Therapeut
Met een kleine regelmaat krijg ik de vraag of ik een goede behandelaar, psycholoog of therapeut ken.
Deze vraag is echter niet zomaar te beantwoorden. Wat jij of ik beschouwen als een goede therapeut kan voor iemand anders een minder goede therapeut zijn.
Op psychosociaal vlak zijn er meerdere methodieken en behandelwijzen waarvan het effect per persoon verschilt.
Of de therapie al dan niet helpt hangt ook vaak af van de klik met de goede therapeut of coach.
Aan onderstaande kenmerken kan je een goede therapeut of coach herkennen.
Zo weet je waaraan je je mag verwachten en waar je een goede therapeut of coach kan aan herkennen.
Wat zijn de kenmerken van een goede therapeut of coach? Hieronder 25 punten waar je mee aan de slag kunt als je een therapeut gevonden hebt.
Een goede therapeut of coach:
1. is minimaal HBO-opgeleid en heeft de nodige training gehad om tijdelijke emotionele of psychische aandoeningen en vraagstukken te mogen behandelen. Houdt zijn vakkennis jaarlijks bij door bijscholing, is op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen op het vlak van psychische en mentale gezondheid en is bij voorkeur aangesloten bij een beroepsvereniging met een onafhankelijk klachtenorgaan (of een erkende beroepsorganisatie), Zie lijst.
2. is competent en als geschikte therapeut ervaren genoeg om je te helpen met jouw thematiek of problematiek.
3. bespreekt het met jou als jouw problemen niet binnen zijn of haar competenties vallen, of als blijkt dat de problematiek complexer is dan in eerste instantie werd aangenomen. Een goede therapeut of coach verwijst je op een juiste manier door naar de juiste persoon en kent zijn netwerk en sociale kaart.
4. vertelt je hoe het therapeutisch proces verloopt en wat je mag verwachten van de oplossingsgerichte therapie. Geeft duidelijkheid over de kosten van het aantal sessies en de voorwaarden van de therapie. Bespreekt dit vooraf met jou, nog voordat je een beslissing neemt, zodat je een goede keuze kan maken.
5. belooft geen enorme successen of garanties op volledige genezing of herstel of 'succes'. Werken met de psyche is immers situatie gebonden en persoonsafhankelijk.
6. focust tijdens de gesprekken continu op het oplossen van je thematiek, je problemen en het herstel van je geestelijke gezondheid. Want daar is het coach- of therapeutisch proces op gericht. Er is absoluut geen sprake van verwijten of schuld naar jou toe als het (herstel) niet lukt.
7. legt je uit welke methodiek er gehanteerd wordt en hoe die werkt. Je kan vragen stellen of informatie krijgen zodat het jou duidelijk is wat er gebeurt en waarom dit zo gaat.
8. werkt eventueel goed samen met andere therapeuten, coaches of behandelaars zodat je de best mogelijke therapie krijgt die past bij jouw situatie en probleem. Indien nodig vindt er afstemming plaats met jouw andere behandelaars indien je daar toestemming voor geeft.
9. geeft je inzicht en kennis over wat je ter sprake brengt zodat je vanuit diverse invalshoeken kan kijken naar je situatie, datgene waar je mee zit en je persoonlijke ontwikkeling.
10. houdt een goede balans tussen wat je denkt en wat je gevoel zegt en heeft evenveel aandacht voor beide aspecten. Ook is er sprake van een holistische kijk waarbij er aandacht is voor je lichamelijke en geestelijke klachten en hoe die met elkaar in verband staan. Een goede therapeut of coach neemt ook je persoonlijke situatie hierin mee.
11. luistert zonder veroordelingen en dringt je geen waardeoordelen of andere overtuigingen op. Jij mag zijn zoals je bent en er is een basis van acceptatie. Je gevoelens of gedachten worden niet afgewezen, weggeredeneerd, genegeerd of gebagatelliseerd.
12. is empathisch, begripvol, geduldig en zorgzaam als het gaat over jouw psychische gezondheid. Werkt vraag gestuurd, cliënt- en herstelgericht en legt de nadruk op herstel, niet op de problemen.
13. biedt een veilige setting waarin jij op basis van vertrouwelijkheid en veiligheid je verhaal kan en mag doen, waarin jij je gevoelens durft te uiten over waar je werkelijk mee zit.
14. geeft je de regie en het tempo in handen.
15. houdt hetgeen je vertelt gegarandeerd geheim binnen de wettelijke kaders van het medisch beroepsgeheim.
16. vertelt alleen over de eigen ervaringen als goede therapeut of coach als dit helpt in jouw proces. Haalt dit slechts kortdurend aan ter illustratie. Je wordt niet belast met problemen of het levensverhaal van je therapeut of van anderen.
17. geeft je als goede therapeut of coach het gevoel dat je een goede verstandhouding met hem of haar hebt, dat hij of zij achter jouw doelen en behoeften staat en je hierin zo optimaal mogelijk steunt en helpt.
18. respecteert jouw lichamelijke integriteit en raakt je niet ongepast aan. Er vinden geen seksueel getinte handelingen plaats of aanrakingen op intieme plaatsen.
19. suggereert niet dat hij of zij als goede therapeut of coach alle antwoorden heeft en je overal mee kan helpen. Adviseert ook niet wat je allemaal wel en niet moet doen.
20. heeft empathie, begrip en begeleiding als het niet meteen lukt om datgene te doen of te laten wat je wilt. Kijkt naar wat je blokkeert of belemmert en wat je nodig hebt om succesvol te zijn.
21. zit in de rol van goede therapeut of coach en waakt erover dat er geen (romantische) relatievormen ontstaan zodat de therapeutische relatie zuiver en professioneel blijft.
22. heeft respect voor jouw religieuze overtuigingen, levenswijze, normen en waarden. Een goede therapeut of coach reageert sensitief op jouw afkomst, ras of cultuur. Is de therapeut hiermee niet bekend, dan zal hij of zij zich neutraal onderzoekend opstellen en zich gaandeweg erin verdiepen.
23. doet geen aannames of trekt geen overhaaste conclusies. Vermijdt zoveel mogelijk harde confrontaties. Voert gesprekken die worden gekenmerkt door een empathische, onderzoekende en open minded benadering.
24. focust op de voortgang in het helingsproces en evalueert die regelmatig met jou. Een goede therapeut of coach kijkt terug op het proces en stelt eventueel doelen voor de toekomstige gesprekken bij.
25. is niet je redder en jij bent geen slachtoffer. Er is geen ouder- en kind-relatie, wel een basis van gelijkwaardigheid tijdens de sessies en een gesprek op volwassen niveau.
Dit stuk is geschreven met grote dank aan Saskia Beugel van just therapy.